Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία

Ο βασικότερος στόχος κάθε ανθρώπου είναι η ποιοτικότερη ζωή. Αυτή αποτελεί δημιούργημα υγιών σχέσεων, που επιτυγχάνονται μέσω υγιούς επικοινωνίας ως επακόλουθο της ικανότητας ανάπτυξης υγιούς διαλόγου. Η δυνατότητα εύστοχης έκφρασης συναισθημάτων και ιδεών, η οργάνωση της σκέψης, η διατύπωση ορθών και εύλογων επιχειρημάτων, η αντικειμενική οπτική ως προς τις ποικίλες και διαφορετικές απόψεις και η ορθή αξιολόγηση αξιοπιστίας των πληροφοριών αποτελούν θεμελιώδεις δεξιότητες ενός αποτελεσματικού διαλόγου.

Πώς όμως μπορούν να καλλιεργηθούν οι παραπάνω δυναμικές; Το κλειδί είναι η υποστήριξη της ανάπτυξης της γλώσσας, που πρέπει να αποτελεί κύριο μέλημα του εκπαιδευτικού. Αρχικά, ο εκπαιδευτικός οφείλει να γνωρίζει και να αναγνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές του σήμερα κάθε φορά που καλούνται να παράγουν κείμενο ή να αναπτύξουν ολοκληρωμένο διάλογο. Η γλωσσική πενία, οι περιορισμένες ιδέες και η ανικανότητα εύρεσης επιχειρημάτων σε συνδυασμό με την αδυναμία διατύπωσης αυτών αποτελούν πυλώνες του προβλήματος και ο εκπαιδευτικός υποχρεούται να τις απαλείψει. Έτσι, αυτός οφείλει να εφεύρει τρόπους, ώστε να ενισχύσει τα προτερήματα ενός μαθητή και να καλυτερεύσει ή να εξαλείψει εξ ολοκλήρου τα τρωτά του σημεία.

Πώς όμως θα το πετύχει αυτό; Η πρωταρχική του υποχρέωση είναι να θέσει κάποιους στόχους, τους οποίους κάθε φορά μπορεί να βελτιστοποιεί και να προσαρμόζει στις ανάγκες κάθε μαθητή. Έτσι, έχω θέσει και εγώ τους δικούς μου. Χρησιμοποιώντας λοιπόν κάποιες εκπαιδευτικές τεχνικές στοχεύω στην πραγματοποίηση αυτών.

Εκπαιδευτικοί Μέθοδοι, Πρακτικές & Εργαλεία Διδασκαλίας της Νεοελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας

Χρήση Λογοτεχνικών & Μη Λογοτεχνικών Κειμένων

Αναλαμβάνοντας κάθε φορά έναν μαθητή προσπαθώ να «διαβάσω» το γνωστικό του προφίλ και τα χαρίσματα του, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσω ως «όπλα» εξάλειψης των αδεξιοτήτων του. Αυτό το πετυχαίνω χρησιμοποιώντας ως κύριο μέσο το Κείμενο (λογοτεχνικό ή μη). Μέσω αυτού προσπαθώ να οδηγήσω τον μαθητή στην ανακάλυψη της γνώσης. Ένα ποιοτικό κείμενο (πλούσιο λεξιλόγιο, ύπαρξη δεικτών συνοχής- συνεκτικότητας, αλληλουχία, πλοκή νοημάτων), που είναι κατάλληλα διαμορφωμένο στις δυνατότητες του κάθε μαθητή, αποτελεί πρότυπο ανάπτυξης δικού του κειμένου. Επίσης, μέσω της δικής μου καθοδήγησης μαθαίνει να επεξηγεί και να αναλύει τα νοήματα και τις διάφορες υψηλές έννοιες, αλλά και να συμπυκνώνει το περιεχόμενο μέσω της εύρεσης νοηματικών κέντρων και διαλογής των σημαντικών από τις ασήμαντες πληροφορίες. Ο πρωτεύων σκοπός μου είναι η πίστη στις δικές του δυνάμεις έχοντας το ρόλο του δημιουργού, η αυτενέργεια, η ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες και να τις εκτελεί. Ο μαθητής πρέπει να μάθει να εισχωρεί στο θέμα ενός κειμένου και να το αντιμετωπίζει ως πηγή έμπνευσης για την ανάπτυξη και διατύπωση νέων ιδεών και σκέψεων. Βασική επίτευξη η ενίσχυση και η αριστοποίηση του γραπτού και προφορικού του λόγου.

Χρήση Σχεδιαγραμμάτων

Κατά την προσπάθεια σχολιασμού ή ανάλυσης μιας θεματικής ενότητας προκειμένου να τονώσω τη σκέψη και να ενισχύσω τις ιδέες του μαθητή του δίνω σχεδιάγραμμα ιδεών σύντομης τεκμηρίωσης, που έχω δημιουργήσει από πριν. Το σχεδιάγραμμα αποτελεί ένα καλό εργαλείο στήριξης του μαθητή κυρίως με χαμηλή αυτοπεποίθηση, αλλά και του μαθητή υψηλότερης αυτοπεποίθησης. Το σχεδιάγραμμα τον βοηθά να πάρει καινούργιες ιδέες και να δει τον τρόπο που μπορεί καθεμιά από αυτές να τεκμηριωθεί. Το σχεδιάγραμμα αποτελεί ένα καλό εργαλείο καθοδήγησης και μίμησης, υποστήριξης και ενίσχυσης, αφού ο μαθητής μελετώντας το μαθαίνει πώς πρέπει να δουλεύει με τις δικές του ιδέες και παράλληλα πώς μπορεί να τις βελτιστοποιήσει ως προς την διατύπωση.

Διαλογική Μέθοδος

Το κείμενο αποτελεί ένα καλό οδηγό ανάπτυξης διαλόγου και συζήτησης μεταξύ εμού και του μαθητή. Βασιζόμενη στο θέμα του κειμένου αρχικά θέτω ερωτήματα υποβοηθώντας και ενισχύοντας έτσι τη σκέψη του μαθητή. Αυτός στην προσπάθειά του να απαντήσει εισέρχεται στη διαδικασία εύρεσης ιδεών. Ενθαρρύνοντας τις απόψεις του τού ενισχύω την αυτοπεποίθησή του για περαιτέρω ανάπτυξη και τεκμηρίωση αυτών αλλά και για εύρεση περισσότερων ιδεών. Στη συνέχεια, διατυπώνω τα σχόλια και τις παρατηρήσεις μου στις ήδη διατυπωμένες ιδέες- απόψεις του μαθητή και/ή παρουσιάζω κάποιες δικές μου παροτρύνοντας τον σε σχολιασμό αυτών. Μέσω αυτής της μεθόδου ο μαθητής μαθαίνει να διαλέγεται, να επικοινωνεί, να ακούει, να ασκεί κριτική, να είναι αντικειμενικός, να τεκμηριώνει.

Debate Lesson ή Debating

Το debate lesson ή αλλιώς debating αποτελεί μέθοδο καλλιέργειας και ανάπτυξης της επιχειρηματολογικής ικανότητας. Η εν λόγω μέθοδος μπορεί να διεκπεραιωθεί σε γκρουπ μαθητών και είναι ανάλογη της διαλογικής μεθόδου με κάποιες διαφορές. Αυτή η μέθοδος εντάσσει τους μαθητές σε πραγματικές συνθήκες διαλόγου (real life) μέσω της διαπάλης των ιδεών-απόψεων που παρουσιάζονται μεταξύ των δύο ομάδων. Με τη χρήση επιχειρημάτων και αντεπιχειρημάτων στοχεύουν στην ενίσχυση πειθούς γύρω από ένα ζήτημα. Η μέθοδος αυτή αποτελεί σημαντικό εφόδιο για τα διάφορα καθημερινά ζητήματα, αφού ουκ ολίγες φορές ο μαθητής θα έρθει αντιμέτωπος με αντίθετες απόψεις. Ο μαθητής μέσω του «debate lesson ή debating» διδάσκεται την αξία της δύναμη της πειθούς.

«Εκμετάλλευση» των Ήδη Αποκτημένων Γνώσεων

Κατά τη διδασκαλία δίνω ιδιαίτερη σημασία σε όσα γνωρίζει και ξέρει ο μαθητής. Η μάθηση μέσω των ήδη αποκτημένων γνώσεων, που πλέον έχουν εμπλουτιστεί με τις εμπειρίες, τις ιδέες και τους στοχασμούς του μαθητή αποτελεί σημαντική πρόκληση για εμένα για δύο κύριους λόγους. Πρώτον μια γνωστή αλλά αγνοημένη από τον μαθητή αλήθεια προσφέρει νέες ιδέες και γνώσεις και δεύτερον οδηγεί σε ανάκληση, ενθύμηση, αναδιαμόρφωση ή εφαρμογή των ήδη αποκτημένων γνώσεων. Επομένως, ό,τι γνωρίζει ο μαθητής αποτελεί το στήριγμα για περισσότερη γνώση. Μέσω των ήδη κατακτημένων γνώσεων και της δικής μου καθοδήγησης μπορεί να αναπτύξει κατά πολύ το γνωστικό του επίπεδο.

Φιλαναγνωσία

Υποστηρίζοντας την ανάγνωση βιβλίων, κυρίως εξωσχολικών, ωθώ τον μαθητή σε μια δημιουργική συνήθεια, στη φιλαναγνωσία. Προτείνοντάς του βιβλία, σύμφωνα κάθε φορά με την ηλικία του, προσπαθώ να τον φέρω σε επαφή με αυτά, προκειμένου να ανακαλύψει την ομορφιά και τη μαγεία του κόσμου ενός βιβλίου και της ανάγνωσης γενικότερα. Ο μαθητής μαθαίνει να αγαπά το βιβλίο, αφού γνωρίζει μια άλλη όψη και εικόνα αυτού, που δεν έχει καμιά σχέση με αυτή που γνώριζε έως τώρα. Αυτός διαπιστώνει ότι το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει έναν καλό φίλο σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας του. Μέσω αυτού εξάπτεται η φαντασία του καθώς επίσης, ενισχύεται το λεξιλόγιό του αλλά και ο τρόπος έκφρασής του. Επιπροσθέτως, μέσω αυτής της μεθόδου δίνεται στον μαθητή για ακόμη μια φορά η ευκαιρία να δουλέψει τον γραπτό του λόγο, αφού του δίνω την επιλογή να γράψει την περίληψη του κειμένου ή να περιγράψει κάποια σημεία/σκηνές του βιβλίου, που τον εντυπωσίασε περισσότερο και να τις σχολιάσει. Γενικότερα η φιλαναγνωσία οδηγεί στην καλλιέργεια του προφορικού και γραπτού λόγου.

Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία

Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία

Εκπαιδευτικοί Μέθοδοι, Πρακτικές & Εργαλεία Διδασκαλίας της Νεοελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας

Πληροφορίες

Χρήσιμα Βιβλία

Μαθήματα